Σχέσεις ΕΕ-Αφρικής

Το μάθημα είναι μεταπτυχιακό πρόγραμμα για φοιτητές/τριες του Μεταπτυχιακού Προγράμματος σε Ευρωπαϊκές Σπουδές (MA in European Studies, doubledegree) και προσφέρεται στην αγγλική γλώσσα. Είναι ανοικτό σε άλλους φοιτητές/τριες του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Το μάθημα παρέχει μια εις βάθος ανάλυση των εξελισσόμενων σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και της Αφρικής. Η Αφρική διαδραμάτιζε πάντα πολύ σημαντικό ρόλο για την Ευρώπη και αντιστρόφως, πολύ περισσότερο κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων. Σήμερα, αφενός, η Αφρική αποτελεί μία πρόκληση για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της λόγω της γεωγραφικής της εγγύτητας και του νεότερου δημογραφικού προφίλ της. Η Ευρώπη θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ζητήματα όπως η πρόσφατη μεταναστευτική κρίση ή η κρίση του Έμπολα που επηρεάζουν την εσωτερική πολιτική της. Από την άλλη, η Αφρική, αν και ήταν παραδοσιακά και παραμένει μια ήπειρος ευκαιριών για την Ευρώπη, έχει μετατραπεί σε πεδίο ενός νέου «αγώνα για την Αφρική» που προκλήθηκε από την Κίνα και άλλες αναδυόμενες χώρες που εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες της ΕΕ. Επιπλέον, η Αφρική είναι στενά δικτυωμένη με τη διασπορά της στην Ευρώπη, η οποία αποτελεί κύρια πηγή εμβασμάτων για τις χώρες και κοινωνίες προέλευσης.

Στο πλαίσιο αυτό, το μάθημα διερευνά τις ιστορικές, οικονομικές και πολιτικές σχέσεις μεταξύ της Αφρικής και της ΕΕ και εξετάζει τα κύρια ζητήματα που τις ενδιαφέρουν, ιδίως το εμπόριο, την αναπτυξιακή συνεργασία, την ασφάλεια, τη μετανάστευση και τον εκδημοκρατισμό. Εξετάζει κατά πόσο η ΕΕ εφαρμόζει αποτελεσματικά μια μακρόπνοη στρατηγική ισότιμης συνεργασίας ή εξακολουθεί να αντικατοπτρίζει τις ασύμμετρες μετααποικιακές σχέσεις και ευνοεί τη θέση των αναδυόμενων δυνάμεων. Το μάθημα θα εξετάσει τις διάφορες διαστάσεις αυτής της σχέσης, τόσο από την οπτική της ΕΕ όσο και για την Αφρική. Αναλύει τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που παρουσιάζει αυτή η σχέση και εξετάζει την ιστορία, τις κινητήριες δυνάμεις και τις προκλήσεις των σχέσεων ΕΕ-Αφρικής, τα κύρια πλαίσια πολιτικής και τα μέσα που χρησιμοποιούνται και από τα δύο μέρη, καθώς και τον αντίκτυπο αυτών των σχέσεων στις αφρικανικές χώρες, την ΕΕ και την παγκόσμια διακυβέρνηση.

Η σειρά των μαθημάτων έχει ως εξής:

  1. Εισαγωγή στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής. Επισκόπηση του ιστορικού υπόβαθρου των ευρω-αφρικανικών σχέσεων. Βασικοί δρώντες και θεσμικά όργανα. Κινητήριες δυνάμεις και κίνητρα της εμπλοκής της ΕΕ στην Αφρική. Αφρικανικές προοπτικές στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής
  2. Πλαίσιο πολιτικής ΕΕ-Αφρικής. Οι πολυμερείς συμφωνίες. Η συμφωνία του Κοτονού και η συμφωνία που τη διαδέχθηκε. Η κοινή στρατηγική Αφρικής-ΕΕ και το σχέδιο δράσης της. Η αφρικανική ηπειρωτική ζώνη ελεύθερων συναλλαγών (AfCFTA) και οι εμπορικές πολιτικές της ΕΕ
  3. Οικονομικές σχέσεις. Εμπορικές σχέσεις μεταξύ Αφρικής και ΕΕ. Η αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ προς την Αφρική. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ETA)
  4. Πολιτικές σχέσεις. Ο ρόλος της ΕΕ στην προώθηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αφρική. Η Αφρικανική Ένωση και η σχέση της με την ΕΕ
  5. Σχέσεις Ασφάλειας. Ο ρόλος της ΕΕ στη διατήρηση της ειρήνης και την επίλυση των συγκρούσεων στην Αφρική. Ο αντίκτυπος της τρομοκρατίας και του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος στις σχέσεις Αφρικής-ΕΕ
  6. Μετανάστευση. Οι μεταναστευτικές πολιτικές της ΕΕ και ο αντίκτυπός τους στην Αφρική. Αφρικανικές προοπτικές για τη μετανάστευση. Αφρικανικά δημογραφικά στοιχεία
  7. Ο ρόλος των άλλων παραγόντων στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής. Ο ρόλος της Κίνας, των ΗΠΑ και άλλων παγκόσμιων δυνάμεων στην Αφρική. Η Αφρικανική Ένωση (ΑΕ) και οι περιφερειακές οργανώσεις. Η κοινωνία των πολιτών και ο ιδιωτικός τομέας στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής
  8. Μελέτες περιπτώσεων – η ΛΔΚ. Ανάλυση της ειδικής περίπτωσης της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής. Παρουσιάσεις και συζητήσεις για τρέχοντα θέματα που αφορούν τη ΛΔΚ
  9. Μελέτες περιπτώσεων – το Κέρας της Αφρικής. Ανάλυση των ειδικών περιπτώσεων των χωρών του Κέρατος της Αφρικής στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής. Παρουσιάσεις και συζητήσεις για τρέχοντα θέματα που αφορούν το Κέρας της Αφρικής
  10. Μελέτες περιπτώσεων – το Σαχέλ. Ανάλυση των ειδικών περιπτώσεων των χωρών του Σαχέλ στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής. Παρουσιάσεις και συζητήσεις για επίκαιρα θέματα που αφορούν θέματα στην περιοχή του Σαχέλ
  11. Η κλιματική κρίση. Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην Αφρική – απερήμωση και θόλωση των εποχών. Οι πολιτικές πτυχές της κλιματικής αλλαγής στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής
  12. Προκλήσεις και ευκαιρίες. Διαρθρωτικές προκλήσεις για τη συνεργασία ΕΕ-Αφρικής. Ο αντίκτυπος της νόσου COVID-19 στις σχέσεις ΕΕ-Αφρικής. Ευκαιρίες ενίσχυσης της συνεργασίας ΕΕ-Αφρικής
  13. Συμπεράσματα και τελική εξέταση. Περίληψη των βασικών θεμάτων και θεμάτων που καλύπτονται στο μάθημα.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το μάθημα δείτε https://qa.auth.gr/en/class/1/600229045

Μετάβαση στο περιεχόμενο