Ο Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης στην ΕΕ

Το μάθημα είναι μεταπτυχιακό πρόγραμμα για φοιτητές/τριες του Μεταπτυχιακού Προγράμματος σε Ευρωπαϊκές Σπουδές (MAinEuropeanStudies, doubledegree) και προσφέρεται στην αγγλική γλώσσα. Είναι ανοικτό σε άλλους φοιτητές/τριες του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Το μάθημα παρέχει μια εις βάθος ανάλυση των πολιτικών, της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και των θεσμών που εμπλέκονται στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΧΕΑΔ). Ο ΧΕΑΔ είναι ένας από τους ταχύτερα εξελισσόμενους – και από τους πιο βασικούς – τομείς πολιτικής στην ΕΕ, καλύπτοντας ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζονται με την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, το άσυλο και τη μετανάστευση, την αστυνομική και δικαστική συνεργασία και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Το μάθημα θα εξετάσει την ιστορική εξέλιξη του ΧΕΑΔ, τις αλλαγές που επέφερε η Συνθήκη της Λισαβόνας, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και τα μέσα πολιτικής και τα μέτρα που υιοθετεί η ΕΕ στον τομέα αυτό. Επιπλέον, θα εξετάσει μια σειρά ουσιαστικών κανόνων που διέπουν την κινητικότητα και την ασφάλεια στην Ευρώπη.

Η σειρά των μαθημάτων έχει ως εξής:

1. Εισαγωγή. Επισκόπηση του ιστορικού υπόβαθρου και της εξέλιξης του ΧΕΑΔ από το Μάαστριχτ έως το Άμστερνταμ. Η εξέλιξη του ΧΕΑΔ μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας και η κατάργηση του συστήματος των «πυλώνων». Βασικοί παράγοντες και ιδρύματα που συμμετέχουν στον ΧΕΑΔ.
2. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων. Το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της ΕΕ. Ο ρόλος των θεσμικών οργάνων της ΕΕ στη διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων. Προκλήσεις και συζητήσεις γύρω από την ελεύθερη κυκλοφορία.
3. Πολιτικές ασύλου και προσφύγων. Οι πολιτικές ασύλου και προσφύγων της ΕΕ. Το σύστημα του Δουβλίνου και η εφαρμογή του. Η σταδιακή μετατροπή του ασύλου σε πολιτική της ΕΕ, καθοδηγούμενη από τα κράτη μέλη.
4. Η «συνταγματοποίηση» του ΧΕΑΔ. Η σχέση μεταξύ του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και του ΧΕΑΔ. Η σταδιακή ενσωμάτωση των δικαιωμάτων στις πολιτικές του ΧΕΑΔ.
5. Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός του ΧΕΑΔ. Ανάλυση της νομολογίας στο πλαίσιο του ΧΕΑΔ.
6. Αστυνομική και δικαστική συνεργασία. Οι πολιτικές αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας της ΕΕ. Ο ρόλος της Europol και της Eurojust. Οι προκλήσεις και οι συζητήσεις γύρω από την αστυνομική και δικαστική συνεργασία.
7. Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Οι αντιτρομοκρατικές πολιτικές της ΕΕ. Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Αντιτρομοκρατικού Κέντρου (ECTC). Ο αντίκτυπος της τρομοκρατίας στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της.
8. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων. Εισαγωγή στην προστασία δεδομένων της ΕΕ και τις αρχές της. Προστασία δεδομένων που εφαρμόζεται στη δικαστική και αστυνομική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις.
9. Νόμιμη μετανάστευση. Η αργή ανάπτυξη των πολιτικών νόμιμης μετανάστευσης. Ο αδύναμος εξευρωπαϊσμός της νόμιμης μετανάστευσης. v αντίκτυπος των προτεραιοτήτων της ΕΕ στη νόμιμη μετανάστευση.
10. Δικαστική συνεργασία. Η σταδιακή αύξηση της δικαστικής συνεργασίας στην ΕΕ. Ο Ευρωπαίος Εισαγγελέας. Η σταδιακή δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου αστικού δικαίου.
11. Προκλήσεις και ευκαιρίες. Εξέταση των προκλήσεων και των ευκαιριών που παρουσιάζει ο ΧΕΑΔ. Προς ένα ενιαίο ευρωπαϊκό καθεστώς ασύλου; Αξιολόγηση του μέλλοντος του ΧΕΑΔ.
12. Συμπεράσματα και τελική εξέταση. Ανασκόπηση βασικών θεμάτων που καλύπτονται στο μάθημα. Τελική εξέταση που καλύπτει όλη την ύλη του μαθήματος.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το μάθημα δείτε https://qa.auth.gr/en/class/1/600229040